Çocuğunuzun gerçekten sizi duymamasının  ya da verdiğiniz komutları unutmasının, sizi sinir etmek dışında başka sebeplerden kaynaklanabileceğini, hiç düşündünüz mü?  Ders çalışmış olmasına rağmen, okulda öğretmen soru sorduğunda yanıtlayamamasının az çalışmaktan; ya da çarpım tablosunu ezberleyememenin zayıf hafızadan kaynaklanmayabileceğini; çocuğunuzun herhangi bir özrü olmadan da bazı sorunların akademik başarıyı etkileyebileceğini, biliyor musunuz?  

“Çocuğum/öğrencim neden söylediklerimi iki dakika sonra unutuyor, verdiğim komutların yarısını yapmıyor, ders çalıştırdığım halde sınavlarda başarısız oluyor?” Soruları muhtemelen zihninizde canlanmıştır. Ya da aklınıza çocuğunuzun televizyon izlerken sizi veya çalan kapıyı duymaması gelmiş olabilir ve mantıklı bir neden bulamamış olabilirsiniz. Yaşı ilerleyen çocuğunuzun sağı solu ayırt edememesine üzülmüş, çok basit bir tarifle dahi bir yeri bulamamasına anlam verememiş olabilirsiniz. Bu problemler için bir sürü doktor gezmiş fakat bir hastalık tespit edilememiş olabilirsiniz. Belki hastalık bulunamadığına üzülmüş olduğunuz zamanlar bile olmuştur. İşte tam da bu durumda aklınıza gelmesi gereken bozukluklardan birini sizlere fısıldıyorum: Öğrenme Bozukluğu. 

Peki nedir bu öğrenme bozukluğu?

İlk olarak Kirk(1962) tarafından tanımlanan bu bozukluk, öğrenme sürecinde meydana gelen ve herhangi bir nörolojik-ortopedik problem kaynaklı olmayan sorundur. Bunun yanında okul başarısızlığında ve öğrenme güçlüğünün nedenleri arasında olan; zeka gerilikleri, duyusal engelleri, ağır ruhsal problemleri, motivasyon eksikliği nedenleri dışında kalan özel durumlar öğrenme bozukluklarının kapsamına girer.

 Psikoloji alanında son yıllarda en çok kabul gören tanım ise 1988’de ABD Ulusal Öğrenme Bozukluğu Birleşik Komitesinin (NJCLD) yayınladığı tanımdır. Bu tanıma göre "öğrenme bozukluğu genel bir terimdir ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, akıl yürütme ile matematik yeteneklerin kazanılmasında ve kullanılmasında önemli güçlüklerle kendini gösteren heterojen bir bozukluk grubudur.” Komite aynı zamanda bu bozukluğun her yaş grubunda görülebileceğini belirtmiştir. Biz çocuklar üzerindeki etkilerine ve sebeplerine kısaca değineceğiz. 

“Öğrenme bozukluğunun sebebi nedir?” sorusu yeni dönem uzmanların aydınlığa kavuşturmayı amaçladığı en önemli sorulardan biridir. Birçok nedeni olabileceği gibi bunlardan bazıları ailevi-genetik faktörler, doğum öncesi-doğum esnası-doğum sonrası meydana gelen beyin hasarı, gelişimsel sapmalar, algısal bozukluklar, nörolojik fonksiyonlardaki(bilginin işleme sürecindeki) bozukluklar olabilir. Bu konudaki araştırmalar halen devam etmekte ve bu soru güncelliğini korumaktadır.

Özet olarak tanımladığımız öğrenme bozukluğunun, çocuklar üzerinde ne gibi etkileri olabilir? Bu soruya da kısaca açıklama getirelim: 

• Dikkat sürelerinin kısa süreli olmasına ve dikkatlerinin kolayca dağılmasına; 

• İşitsel ayrımlaştırmada güçlük çekmesine (Örn: Siz ‘orman’ derseniz o ‘roman’ anlayabilir.), işitsel figür-zemin ayrımını yapmada zorlanmasına(TV izlerken sizi duymaması); 

• Kendini ifade etmede zorluk çekmesine hiperaktif ya da hipoaktif (Çok hareketli ya da çok yavaş hareketli olması durumu); 

• Motor koordinasyon yeterliliğinde yaşıtlarının arasında normalin gerisinden kalmasına;

• Akademik beceri bozukluklarına neden olabilir.  

Sıraladığımız sebep ve sonuçlar çok boyutlu bozukluk olan öğrenme bozukluğu hakkında bilgilerin bir kısmıdır. Bozukluk hakkında tanı ve teşhis için yapılması gereken aşamaları şu şekilde özetleyebiliriz: 

1)Çocuğunuzda bir problem olduğunu fark ettiğiniz takdirde alanla ilgili doktora başvurmalısınız (Örn: Okumada problem yaşıyorsa göz doktoru olabilir). 

2)Eğer çocukta, tıbbi bir problem olmadığı tespit edildiyse çocuk psikopedagojik değerlendirilmeye alınmalıdır. Çocuk okul çağındaysa, okul yönlendirmesiyle Rehberlik Araştırma Merkezlerine başvurabilirsiniz. Bunun yanında özel danışma merkezlerine her yaş grubu için gidebilirsiniz. 

Psikopedogojik değerlendirme çocuğun algısının, davranışlarının, okuma-yazma becerilerinin vb. yeterliliklerin çeşitli test, görüşme ve ölçeklerle tespit edilmesiyle gerçekleştirilir. Çocuğunuzda, hakkında kısaca bilgi verdiğimiz öğrenme bozukluğundan şüpheleniyorsanız, uzman eşliğinde çeşitli yöntem ve tekniklerle düzelebilecek bozukluğun tedavisini ertelememenizde fayda var. Unutmayın ilk yapmanız gereken tıbbi değerlendirmeyle tıbbi sorunun olup olmadığını tespit. Eğer tıbbi problem yoksa uzmana(psikolog ya da psikolojik danışmana) başvurmanızdır. 

  Yararlanılan kaynaklar:

Korkmazlar, Ü. (1993). Özel Öğrenme Güçlüğü. İstanbul

Whirter, J., Voltan- Acar, N. (1998). Çocukla İletişim. İstanbul: MEB